تکنولوژی (Technology) ، از واژه تا واقعیت

اشتراک گذاری

وقتی حرف از تکنولوژی زده می شود، ذهن ها کمی به سمت و سوی اتفاقات عجیب و غریبی می رود که عموما توسط غول های بازارهای تجاری انجام می شود و این ابهام در تعریف بیشتر به خاطر این است که ما کمتر به خود واژه و مفهوم ” تکنولوژی ” پرداخته ایم و بیشتر سراغ کلمه ای رفته ایم که بعد از این واژه می آید. مانند تکنولوژی محیط زیست و … عموما در این نوع ترکیب ها بیشتر به رابطه بین این دو واژه توجه می شود.

تکنولوژی

از این رو به نظر می رسد که بهتر است در این مقاله سراغ خود واژه و مفهوم تکنولوژی برویم. تا ببینیم در قبال چه پسوند هایی می توان از این واژه استفاده کرد. بعد از این که توانستیم مفهوم آن را در سطح واژه توضیح بدهیم، از نظر عملی نیز نگاهی به آن خواهیم انداخت.

تکنولوژی در واژه

از نظر واژه شناسی، تکنولوژی در اصل یونانی بوده و در انگلیسی و اکثر زبان های زنده دنیا از جمله فارسی نیز به همین شکل وارد شده است. البته ما عادت داریم که هرچیزی را تغییر دهیم و برای آن واژه ای عجیب و غریب داشته باشیم. در زبان فارسی چند سالی هست که به تکنولوژی، واژه فناوری اطلاق می شود.

ریشه واژه تکنولوژی

تکنولوژی، از دو قسمت ” تکنو” و ” لوژی ” ساخته شده است. ” تکنو ” در زبان یونانی به معنی هنر و مهارت می باشد. این واژه جز معدود واژگان یونانی است که نقش طبیعت در خود ندارد و تمام انسانی محسوب می شود. هنر و مهارت هر دو مفاهیمی بزرگ و گسترده هستند و تجمیع این دو واژه در یک مفهوم ” تکنو ” کمی کار را سخت می کند. [ویکی technology]

دختر تکنولوژی

هنر و مهارت

هنر عموما یک توانایی احساسی است که در آن قلب و احساس بیشترین تاثیر را میگذارد و تقریبا بر هیچ اصول مشخصی پایبندی خاصی ندارد. اما برعکس این واژه، مهارت واژه ای است تمام عقلی که به موجب آن فرد می تواند با منطق و عقل و تحت قوانین خاصی به آن برسد. اما برعکس چیزی که دیده می شوند، این دو واژه دور از هم نیستند و در کنار یکدیگر قرار دارند. مانند عبارت ” مهارت نوازندگی “. این سخن به این این معنی است که هنر از احساس بیرون می آید، اما توانایی پیش رفتن در آن نیازمند مهارت است. 

این عبارت به شکل برعکسش نیز صادق است. برای چیزی که به آن احساس نداشته باشیم، مهارت آموزی معنایی ندارد. بنابراین طبق اعتقاد یونانیان، هر اتفاقی که انسان رقم می زند، به نوعی هنر است و برای داشتن این هنر باید سراغ مهارت آن رفت.  در اصل هنر و مهارت لازم و ملزوم یکدیگر هستند.  بنابراین اگر بخواهیم در یک جمله مطالب گفته شده را خلاصه کنیم، به این نتیجه میرسیم که تکنو، در زبان یونان به مجموعه کنش های میان هنر و مهارت گفته می شود.

” لوژی ”  در مفهوم ” تکنولوژی “

در قسمت قبل سعی کردیم واژه تکنو را توضیح دهیم، اما برای درک درست عبارت تکنولوژی، قسمت دوم این واژه نیز می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. لوژی در زبان یونانی به معنی علم می باشد و این واژه در این زبان بیشتر به شکل یک پسوند استفاده می شود. به طور مثال، سایکولوژی و… به زبان بهتر “لوژی ” یک پسوند می باشد که نشان دهنده علم بودن مفهوم و عبارت قبل خود است.

منظور از علم چیست؟

علم به مجموعه ای از رفتارها و مجموعه از روابط و قوانینی است که هدف خاصی را دنبال می کند و مسلما در صورت پیگیری این روابط منطقی به نتایج منطقی خواهیم رسید. در کلام ساده تر علم اجتماع چند رابطه منطقی است که در طول چندین سال متوالی حاصل می شود و معمولا بر پایه چند اصل اساسی قرار دارد. این اصول معمولا غیر قابل اثبات هستند و نمی توان آنها را زیر سوال برد.

بنابراین وقتی بخواهیم مفهوم لوژی را در کنار مفهوم تکنو قرار بدهیم به نتایج درستی خواهیم رسید. تعریف یک جمله ای ما بر اساس مفاهیم گفته شده ما را به اینجا می رساند که تکنولوژی، مجموعه ای از روابط منطقی ( علمی ) است که می تواند رابطه بین هنر و مهارت را برای ما توضیح دهد. به بیان دیگر، تکنولوژی توضیحی است بر این که چگونه می توانیم از طریق مهارت، هنری را فرا بگیریم و در این تعریف همانطور که گفتیم، هنر به هر رفتار غیر طبیعی و غیر ذاتی انسان گفته می شود.

تکنولوژی در زبان عامه

اما تعریفی که ما از تکنولوژی در اینجا ارائه دادیم یک تعریف کاملا کتابی و آکادمیک بود و هر تعریف آکادمیکی با زندگی عادی و روزمره مردم تفاوت هایی دارد. تکنولوژی در زبان عامه به معنی این است که انسان توانایی تغییر مواد اولیه اطراف خود، از سنگ و چوب تا اطلاعات و … را به شکلی که بتواند از آن استفاده منطقی و هدفمند داشته باشد. با این تعریف تکنولوژی به اولین علمی تبدیل می شود که انسان برای خود پدید آورد.

در اصل وقتی انسان های اولیه از سنگ یا چوب برای خود وسیله دفاعی درست کردند، در حقیقت این توانایی را برای خود ایجاد کردند که بتوانند از یک ماده سودی غیر از چیزی که برایش تعریف شده بود بهره ببرند. این قدیمی ترین مثال برای تکنولوژی محسوب می شود. از آن روز تاکنون تکنولوژی با همین اصل اساسی، یعنی توانایی تغییر کاربری منطقی و هدفمند مواد اولیه، توانسته به حیات خود ادامه دهد و در اکثر زمینه های زندگی بشر وارد شود. ما در این مقاله سعی داشتیم مفهوم تکنولوژی را با دید عمیق تری نگاه کنیم.

در واقع تکنولوژی خود مفهومی بسیار گسترده دارد از این رو لازم بود که بتوانیم این مفهوم را بشناسیم تا در موارد مختلف تشخیص دهیم. گاهی دیده می  شود که در برخی موارد که شبه علم یا دور از علم هستند با عنوان تکنولوژی یاد می شود. با این تعریف می توانیم سره را از ناسره مشخص کنیم. به خصوصز که امروزه هر کسی مدعی تولید یک فناوری جدید و ایجاد یک تکنولوژی نوین است. این اتفاق می تواند به ما در جهات های مختلفی کمک کننده باشد.

دیدگاه ها

محمدرضا    ۲۱ مهر ۰۱

خیلی ممنون بابت توضیح مفیدتون…

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارسال دیدگاه به معنی این است که شما ابتدا قوانین ارسال دیدگاه را مطالعه کرده‌اید و با آن موافق هستید.